Begi-optika eta bere akatsak hobeto ulertzeko, begi teorikoa deritzona eraiki da. Begi horren fokua erretinarekin bat dator, begi eskematikoarekin ez bezala, fokua lehenagokoa baita eta irudia alderantzikatuta iristen baita. Ikuspegi egoki baten egoerari emetropia esaten zaio; kontrako egoerari edo desenfokeari, berriz, metropia. Metropia da geldirik dagoen begiak erretinaren gainean urrutiko objektuen irudiak osatu ezin dituen egoera. Begiko errefrakzioaren hiru akats nagusi daude, eta horietan sistemaren fokua ez dator bat erretinarekin; beraz, ez da fokuratze ona gertatzen.

 

Miopia

Errefrakzio-anomalia bat da, zeinaren bidez, eroso egotean, izpi paraleloak erretinaren aurrean fokatzen diren, beiraketan gurutzatuz, norabide dibergentea hartuz, erretinan fokatzen direlarik hedapen-zirkulu bat, irudi nahasi bat osatuz. Era berean, indizekoa izan daiteke, kornearen edo kristalinoaren edo axilaren errefrakzio-ahalmena handitzearen ondorioz, begiaren aurre-atzeko luzera handitzen denean, eta azken hori da ohikoena. Kurbadura izeneko miopia mota bat ere badago, kornea-kurbadura handitzen duena, eta horrek begi-errefrakzioaren sistemaren potentzia handiagoa baldintzatzen du. Miopia leiar dibergenteekin zuzentzen da eta urrutiko ikuspen inperfektua sortzen du.

Klinikoki bi miopia mota bereizten dira: sinplea eta gaiztoa edo endekapenezkoa. Azken horretan garrantzitsuena ez da akats errefraktiboa, baizik eta erretinak jasaten dituen endekapenezko alterazioak; gaixotasun horrek eragiten du kontsulta gehien legezko itsutasun-egoeren ondorioz.

 

Hipermetropia

Sortzetiko anomalia, maiz herentziazkoa, begiaren (axila) aurreko eta ondorengo diametroa laburtzearen ondorioz gertatzen dena, nahiz eta kornea-lautasuneko (kurbadurako) egoera klinikoak eta ingurune freskoetako alterazioak ere badauden. Hipermetropia horren forma berezi bat afakia da (kristalinorik eza), gehienetan kirurgikoa (kataratak ateratzeagatik). Afakian, beharrezko zuzenketa oso handia da, 12 D ingurukoa.

Errefrakzio-akatsa da, eta, egokitzapena erabat erlaxatuta dagoela, urrutiko objektuetatik datozen izpi paraleloak erretinaren atzean fokatzen dira. Hurbileko objektuetatik datozen izpi dibergenteak are atzerago fokatzen dira. Begi hipermetroak, kokapenik gabe, ezin ditu zehaztasunez ikusi ez urrutiko objektuak, ez hurbilekoak. Tratamendua, komeni denean, lente konbergenteak agintzean datza

 

Astigmatismo

Bakarrik edo aurrekoetakoren batekin konbinatuta ager daiteke. Begiaren errefrakzio-egoera da, non meridianoetako errefrakzio-mailan aldea dagoen, eta, beraz, horietako bakoitzean izpi paraleloak puntu desberdinetan fokatzen dira, gainazal errefringenteak esferikoak ez direlako.

Meridiano bakoitzaren aldaketen arabera, hainbat modutan sailka daiteke; gehien interesatzen zaizkigunak honako hauek dira:

• Astigmatismo erregularra: meridiano bakoitzak erradio bera du luzera osoan. Ohikoenak dira, eta miopikoak, hipermetropikoak eta konposatuak izan daitezke.
• Astigmatismo irregularra: meridiano berak erradio-aldaketa izan dezake hainbat zatitan. Orbain-prozesuen ondorio izaten dira, edo keratokonoa bezalako ektasia duten distrofia kornealen ondorio.

 

Presbizia

Lehen deskribatutako errefrakzio-akatsak alde batera utzita, errefrakzioaren alterazio funtzional bat dago, adinarekin agertzen dena, distantzia laburretan fokatzeko zailtasun progresibo batean datzana. Presbizia edo ikusmen nekatua esaten zaio, eta muskulu ziliarraren nekearen ondorio da, kristalinoaren zurruntasuna handitzearekin batera, egokitzean deformazio fisiologikoa zailtzen baitu. Zahartze-prozesuaren parte dira, eta 40 urte inguruan hasten dira.

Klinikoki, zaila da hurbileko ikusmen-lanak egitea (irakurketa, joskintza, etab.), baina urrunetik ikusmena egonkor mantentzen da. Hurbileko leiar konbergenteekin zuzentzen da, eta urrutiko zuzenketa berari eusten zaio, halakorik balego.